Berkelland, tracébesluit N18 2015

1.1 Aanleiding bestemmingsplan

Aanleiding

Op 20 augustus 2013 heeft de Minister van Infrastructuur en Milieu in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische Zaken het Tracébesluit voor de N18 Varsseveld – Enschede vastgesteld. Het Tracébesluit is als separate bijlage bij de toelichting gevoegd.

Op 21 februari 2014 is een wijziging van het Tracébesluit (een verdiepte ligging van de nieuwe N18 ter hoogte van de Geukerdijk/Museumbuurt-spoorlijn in Haaksbergen en een paar kleine wijzigingen) vastgesteld. Vervolgens is op 15 december 2014 nog een wijziging (aanpassing van de kruising van de Kolenbranderweg met de verbindingsweg naar de Stepelerveldweg in Haaksbergen) van het Tracébesluit vastgesteld. Deze wijzigingen hadden dus geen betrekking op het grondgebied van de gemeente Berkelland.

Het Tracébesluit is bij uitspraak van de Raad van State van 8 april 2015 onherroepelijk geworden. Op grond van artikel 13, tiende lid van de Tracéwet is de gemeenteraad van de gemeente waarop het Tracébesluit betrekking heeft, verplicht binnen één jaar na het onherroepelijk worden van het Tracébesluit een bestemmingsplan overeenkomstig het Tracébesluit vast te stellen. Zolang aan deze verplichting geen gevolg is gegeven, blijft het onherroepelijke Tracébesluit van kracht. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat dit bestemmingsplan dus een uitvloeisel is van het Tracébesluit N18 Varsseveld - Enschede en daarmee dus ook een project vanuit het Rijk. De gemeente Berkelland werkt mee aan deze procedure door het bestemmingsplan in procedure te brengen en vast te stellen.

Het Tracébesluit voor de N18 Varsseveld – Enschede heeft betrekking op de volgende gemeenten:

• Oude IJsselstreek;
• Oost Gelre;
• Berkelland;
• Haaksbergen;
• Enschede.

De gemeenten Oude IJsselstreek, Oost Gelre en Berkelland zijn gelegen in de provincie Gelderland. De gemeenten Haaksbergen en Enschede zijn gelegen in de provincie Overijssel.

Het voorliggende bestemmingsplan voorziet in de planologisch/juridische regeling voor de gemeente Berkelland.

Doelstelling van het onherroepelijke Tracébesluit

De N18 is een belangrijke verkeersader voor Twente en de Achterhoek. Bij Varsseveld sluit de N18 aan op de A18, en vormt zo de belangrijkste verbinding van de steden in Twente met de steden Doetinchem, Arnhem en Nijmegen. De N18 is circa 45 kilometer lang en is onderdeel van het Nederlandse hoofdwegennet. De N18 is ook een belangrijke weg voor het regionale en lokale verkeer. De N18 is nu ingericht met 1x2 rijstroken en merendeels gelijkvloerse kruisingen. De N18 wordt ervaren als een langzame, onveilige weg, die bovendien veel overlast geeft, zeker waar de weg door de bebouwde kom loopt. Daarnaast vormt de N18 een barrière omdat hij niet makkelijk is over te steken. De inrichting en de vormgeving van de N18 voldoen niet meer aan de richtlijnen van deze tijd en aan de eisen die het toegenomen verkeer stelt. De vele gelijkvloerse kruisingen, de grote hoeveelheid verkeer en de vermenging van snel en langzaam verkeer zorgen voor gevaarlijke situaties en voor lange reistijden. Daarnaast neemt het verkeer in de toekomst verder toe waardoor er meer verkeersonveilige en slechte leefbaarheidssituaties ontstaan. Om de knelpunten op en rond de N18 weg te nemen is een procedure op grond van de Tracéwet in gang gezet die inmiddels heeft geleid tot een onherroepelijk Tracébesluit.

1.2 Ligging en begrenzing plangebied

Het gebied waarop het bestemmingsplan “Berkelland, tracébesluit N18 2015 ” betrekking heeft doorkruist de gehele gemeente vanaf de gemeentegrens met Oost Gelre, in het zuiden, tot aan de gemeentegrens (en tevens provinciegrens) met Haaksbergen, in het noordoosten. Het plangebied is in het geheel in het buitengebied van Berkelland gelegen.

Afbeelding 1: Plangebied

1.3 Geldende juridische regelingen

Het plangebied valt onder de bestemmingsplannen “Buitengebied” (Eibergen), “Eibergen, Bedrijventerreinen 2011” en “ Buitengebied, herziening 1987” (Neede). De twee bestemmingsplannen voor het buitengebied betreffen niet-digitale bestemmingsplan.

Het bestemmingsplan “Buitengebied” van de voormalige gemeente Eibergen werd op 27 juni 1995 vastgesteld door de gemeenteraad van Eibergen. Gedeputeerde Staten van Gelderland keurden het vervolgens gedeeltelijk goed op 26 januari 1996. Het goedkeuringsbesluit werd onherroepelijk door de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 10 februari 1998 (nr. E01.96.0125). De gronden die zijn gelegen binnen het plangebied van het nu voorliggende bestemmingsplan zijn overwegend agrarisch bestemd.

Ter plaatse van de aansluiting aan de zuidzijde van Eibergen omvat het plangebied een strook grond waardoor het nieuwe Tracé ten noorden van de ballastput wordt verbonden met het bestaande N18-tracé. Voor deze gronden geldt het bestemmingsplan “Eibergen, Bedrijventerreinen 2011” dat de gemeenteraad van Berkelland op 26 juni 2012 vaststelde. De bedoelde gronden hebben in dat bestemmingsplan de bestemming “Bedrijventerrein”, “Groen” of “Verkeer-Verblijfsgebied”. Het bestemmingsplan “Eibergen, Bedrijventerreinen 2011” werd onherroepelijk door de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 8 mei 2013 (nummer 201208976/1/R2).

Het bestemmingsplan “Buitengebied, herziening 1987” van de voormalige gemeente Neede werd op 30 oktober 1990 vastgesteld door de gemeenteraad van Neede. Gedeputeerde Staten van Gelderland keurden het vervolgens gedeeltelijk onherroepelijk goed op 27 mei 1991.

1.4 Wettelijk kader

Het wettelijk kader van een bestemmingsplan is de Wet ruimtelijke ordening (hierna Wro) en het Besluit ruimtelijke ordening (hierna Bro).

Wet ruimtelijke ordening (Wro)

De Wro schrijft voor dat de gemeenteraad "voor het gehele grondgebied van de gemeente een of meer bestemmingsplannen vaststelt, waarbij ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening de bestemming van de in dat plan begrepen grond wordt aangewezen en met het oog op die bestemming regels worden gegeven". Voor het grondgebied van de gemeente Berkelland is invulling gegeven aan deze verplichting, zij het dat voor het gemeentelijk buitengebied nog geen digitaal bestemmingsplan geldt.

Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

In het Bro is geregeld hoe een bestemmingsplan en andere ruimtelijke plannen er uit moeten zien, wat vastgelegd moet worden en wat meegewogen moet worden (artikelen 3.1.2 t/m 3.1.7 en artikelen 3.2.1 t/m 3.2.4 Bro). In artikel 3.1.6 van het Bro is bepaald dat elk bestemmingsplan vergezeld gaat van een toelichting. In de toelichting moet worden vermeld wat de uitkomsten zijn van onderzoeken over ecologie/flora/fauna, hoe het is gesteld met de waterhuishouding, of de Wet milieubeheer van toepassing is voor bijvoorbeeld een Milieu Effect Rapport (MER), of sprake is van archeologische/cultuurhistorische waarden, welke milieukwaliteitseisen wat betreft lucht, bodem, geluid bij het plan betrokken zijn en welk beleid van gemeente, provincie en Rijk een rol speelt.

Een bestemmingsplan is daarom een juridisch ruimtelijk beleidsdocument, waarin de bestemming van de gronden met inbegrip van de daarop van toepassing zijnde gebruiks- en bouwregels en de daarop aanwezige bebouwing worden vastgelegd, maar waarin ook ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden zijn opgenomen. Het voorliggende bestemmingsplan is echter primair een vertaling van het Tracébesluit N18 Varsseveld-Enschede van 20 augustus 2013 voor zover dat van toepassing is op het grondgebied van de gemeente Berkelland.

Digitalisering

Alle ruimtelijke plannen moeten voor iedereen digitaal beschikbaar en raadpleegbaar zijn. Daarvoor is een landelijke voorziening in het leven geroepen. Er moet gewerkt worden via landelijk vastgestelde regels (artikel 1.2.1 en 1.2.2 Bro, nader uitgewerkt in de ministeriële Regeling standaarden ruimtelijke ordening).

Kosten

In de wet is bepaald dat de kosten voor het maken van een bestemmingsplan verhaald kunnen worden op de aanvrager. Die kosten worden vastgesteld in een exploitatieplan, maar ze kunnen ook op een andere wijze verhaald worden bijvoorbeeld door het sluiten van een overeenkomst (afdeling 6.4 Wro). In hoofdstuk 7 wordt ingegaan op de economische uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan.

1.5 Vooroverleg en procedure

Vooroverleg

In het Bro is voorgeschreven (artikel 3.1.1) dat burgemeester en wethouders voorafgaand aan het in procedure brengen van een nieuw bestemmingsplan overleg moeten plegen met de besturen van eventueel betrokken andere gemeenten, het waterschap, de provincie en met die diensten van het Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen die in het plan in het geding zijn. Van het wettelijke vooroverleg met Rijk en provincie kan in de praktijk in veel gevallen worden afgezien. De provincie Overijssel en het Rijk hebben beleid vastgesteld, waarin is bepaald dat zij een bestemmingsplan alleen nog voor vooroverleg willen ontvangen, indien dat bestemmingsplan ontwikkelingen mogelijk maakt die raken aan bepaalde ruimtelijke belangen van de provincie of het Rijk.

De voorgenomen ontwikkeling die dit bestemmingsplan mogelijk maakt, is niet in strijd met het rijksbelang maar juist ingegeven door een onherroepelijk geworden Tracébesluit. Bij de totstandkoming van dat Tracébesluit heeft al uitgebreid bestuurlijk vooroverleg plaatsgevonden (zie onder meer hoofdstuk 2 en 5 van deze toelichting). Niettemin zal het voorontwerp-bestemmingsplan digitaal aan de provincie Gelderland aangeboden worden waarna het vooroverleg formeel bevestigd kan worden.

In het voortraject is met de betrokken partijen (gemeenten, provincies en waterschappen) een plan waterhuishouding Tracébesluit N18 opgesteld , waarin ook een waterparagraaf is opgenomen. Ook het Waterschap Rijn en IJssel zal in kader van het vooroverleg het voorontwerp-bestemmingsplan echter digitaal ontvangen.

Procedure

Vooraankondiging

Burgemeester en wethouders moeten burgers en anderen informeren over het voornemen een bestemmingsplan voor te bereiden op verzoek van een derde of uit eigen beweging (artikel 1.3.1 Bro). Dat voornemen wordt gepubliceerd in het gemeentelijk huis-aan-huisblad en op internet. In Berkelland wordt dit gedaan door het ter inzage leggen en het digitaal beschikbaar stellen van een voorontwerp-bestemmingsplan waarover vervolgens zienswijzen naar voren kunnen worden gebracht.

De ter inzage legging en digitale beschikbaarstelling van het voorontwerp-bestemmingsplan “Berkelland, tracébesluit N18 2015” is op (datum) gepubliceerd in het huis-aan-huisblad en op de website van de gemeente Berkelland. Omdat het hier gaat om een bestemmingsplan dat zijn grondslag vindt in een onherroepelijk Tracébesluit, is daarbij aangegeven dat in het verloop van de procedure geen zienswijzen en geen beroep kan worden ingesteld voor zover de zienswijzen of het beroep betrekking hebben op dat Tracébesluit.

Terinzagelegging ontwerpplan

In de Wro staat dat op de procedure van een bestemmingsplan de uniforme openbare voorbereidingsprocedure uit afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing is. Dit betekent dat het ontwerp van een bestemmingsplan gedurende een periode van zes weken ter inzage moet worden gelegd. Deze terinzagelegging biedt iedereen de mogelijkheid om gedurende die periode zienswijzen naar voren te brengen bij de gemeenteraad. Die terinzagelegging wordt gepubliceerd in de Nederlandsche Staatscourant en in het gemeentelijk blad en langs “elektronische weg”, dus internet. Het ontwerp-bestemmingsplan moet digitaal beschikbaar worden gesteld op de landelijke voorziening voor ruimtelijke plannen. Daarnaast stelt de gemeente het ook beschikbaar via de gemeentelijke website.

De aankondiging van de terinzagelegging van dit ontwerpbestemmingsplan “Berkelland, tracébesluit N18 2015 ” en de mogelijkheid om tijdens die periode een zienswijze naar voren te brengen wordt gepubliceerd in het huis-aan-huisblad, in de Staatscourant, op de website van de gemeente Berkelland en op de website www.officielebekendmakingen.nl.

Zienswijzen

Van de (eventueel) ingekomen zienswijzen, en de gemeentelijke beantwoording daarvan, wordt een verslag gemaakt dat als bijlage bij het vaststellingsbesluit van het bestemmingsplan wordt gevoegd en deel uitmaakt van het uiteindelijke besluit van de gemeenteraad over het bestemmingsplan.

Vaststelling

De naar voren gebrachte zienswijzen kunnen leiden tot een voorstel aan de gemeenteraad tot gewijzigde vaststelling van het bestemmingsplan. Daarnaast kan aan de gemeenteraad worden voorgesteld het bestemmingsplan ambtshalve op een aantal onderdelen van ondergeschikte aard gewijzigd vast te stellen.

Rechtsbescherming

Na vaststelling van het bestemmingsplan door de gemeenteraad staat voor belanghebbenden die tijdig een zienswijze hebben ingediend over het ontwerp-bestemmingsplan nog de mogelijkheid open om bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State beroep in te stellen tegen het bestemmingsplan. Voor zover het bestemmingsplan zijn grondslag vindt in het Tracébsluit kunnen zienswijzen en dus ook beroepsgronden geen betrekking hebben op dat deel van het bestemmingsplan (zie artikel 13, tiende lid van de Tracéwet).

2.1 Ruimtelijk beleid en regels van het Rijk

2.2 Ruimtelijk beleid en regels van de provincie Gelderland

2.3 Gemeentelijk ruimtelijk relevant strategisch beleid

Het gemeentelijk beleid in dit bestemmingsplan beperkt zich tot de structuurvisie omdat het hier een inpassing betreft van een besluit van de rijksoverheid. Het beschrijven van sectoraal gemeentelijk beleid voegt in dat kader niet veel toe.

3.1 Landschappelijke omgeving

Karakteristiek

De omgeving van de N18 kan men grofweg indelen in het Oost-Nederlands plateau ten oosten van de huidige N18 en het dekzandgebied aan de westzijde. De N18 ligt op de overgang van deze gebieden.

Het dekzandgebied kan men verder onderverdelen in een zuidelijk deel (globaal het Achterhoeks deel; relatief vlakke rivierafzettingen van de Rijn met daarover een patroon van dekzandkopjes en grotere open vlakten), een middendeel (dekzandgebied doorsneden door beekdalen met brede overstromingsvlakten), en een noordelijk deel (globaal Twente; zwak golvend landschap met keileem en smeltwaterafzettingen dicht aan het oppervlak en doorsneden door kleinere beekjes).

Essen en esdorpen liggen vooral op de overgang van plateau naar dekzandgebied. Langs deze dorpen is de huidige N18 'ontstaan'. De latere kampontginningen zijn te vinden op de wat hogere delen in het dekzandgebied: een dekzandrug ten westen van Lichtenvoorde, een uitspoelingswaaier ten westen van Groenlo en de hogere delen naast de beken. De jonge ontginningen liggen in het tussenliggende lagergelegen gebied. Het verschil tussen het kampenlandschap en de jonge ontginningen is te herkennen aan de kenmerkende verkavelingspatronen.

Afbeelding 5: Nieuw grootschalig en oud kleinschalig cultuurlandschap langs de N18

De karakteristieke patronen en structuren veranderen door de tijd relatief weinig. Samen vormen zij het landschappelijk basispatroon en zijn ze de structuurdragers voor ruimtelijke ontwikkelingen.

De huidige weg met alle daaraan gekoppelde (stedelijke) functies neemt een bijzondere positie in binnen het landschappelijk basispatroon. Rond 1850 was de weg verbonden met het landschappelijke basispatroon op alle abstractieniveaus. Die weg had daardoor een grote “landschappelijke logica”. Door de ligging op de rand van het plateau is de huidige N18 nog steeds verbonden met het landschappelijk basispatroon. Maar de binding van de weg met het onderliggende landschap op de lagere niveaus is in de loop van de tijd steeds losser geworden. De bochten en knikken in de weg, vaak reacties op de lokale terreingesteldheid, zijn sterk afgezwakt en er is een aantal omleidingen rond de dorpen gekomen. Hier reageert de weg niet direct op het onderliggende landschap, maar bijvoorbeeld ook op de stedelijke uitbreidingen.

Vanwege de aantrekkingskracht voor bepaalde (stedelijke) functies is de weg steeds meer patroonvormend geworden. Ze heeft zich los van het landschappelijk basispatroon als een soort extra laag onderscheiden. De oorzaak hiervan ligt in de sterk veranderende functie van de weg (het sterkere doorgaande karakter) en de daarbij behorende schaalvergroting.

Afbeelding 6: Bedrijventerrein De Laarberg aan de N18 (Groenlo)

Visueel-ruimtelijke structuur

In het landschap kunnen de volgende grotere structuren onderscheiden worden:

• grootschaligere nieuwe ontginningen (m.n. heideontginningen), met name tussen Varsseveld en Groenlo;
• oudere (kleinschalige) ontginningen met relatief veel bos en landschappelijke beplantingen, met name tussen Eibergen en Enschede;
• vele beken met de hoofdrichting haaks op de huidige en nieuwe N18;
• dekzandruggen met verschillende essen en kampen;
• woonwerkgebieden.

Het gebied kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan waardevolle landschapstypen; essen, kampen, heideontginningen en beekdalen. Het Achterhoekse landschap is opgebouwd uit een unieke lappendeken van historisch gegroeide (agrarische) cultuurlandschappen waarin woonboerderijen, buurtschappen en dorpen zijn gelegen. De dorpen en buurtschappen worden verbonden door een diffuus en fijnmazig stelsel van lokale en provinciale wegen. Ondanks schaalvergroting van agrarische bedrijven en verstedelijking blijft het authentieke landschapsbeeld hier herkenbaar. Dit waardevolle landschap tussen Lichtenvoorde en Groenlo is benoemd tot 'Nationaal Landschap Winterswijk'.

Ook het Twentse landschap kenmerkt zicht door afwisselingen. Het coulisselandschap bestaat hier uit bossen, weiden, houtwallen en beken. De oude kleinschalige gebieden kennen een fijn vertakt stelsel van veelal onverharde wegen.

Zo zijn in het gebied meerdere landschapselementen duidelijk zichtbaar. Voorbeelden hiervan zijn meerdere essen (zoals de Hupselse es en de Usseler Es) als ook de aanwezigheid van de vele beken, die in visuele zin opvallen.

Afbeelding 7 Hoogteverschil van de Hupselse es (ter hoogte van Hupselse Esweg)

Voorts valt het verschil in tracering en dichtheid tussen de oudere kampenlandschappen en de jongere ontginningen op. Ten slotte zijn in de omgeving van de N18 enkele woonwerkgebieden herkenbaar.

3.2 Landmarks en markante landschappelijke elementen

In de omgeving van de N18 is een aantal landmarks en markante landschappelijke elementen. Kenmerkend zijn:

• beëindiging van de A18 met vijf rijen beuken aan weerszijden en het kunstwerk 'Man met de Varushelm' in de binnenbocht vanaf de A18 de N18 op (dit kunstwerk is bij de aanleg van de A18 geschonken door de Varsseveldse Industriële Vereniging in verband van het belang van deze weg voor de Varsseveldse bedrijvigheid);
• diverse essen;
• diverse beken haaks op de N18;
• de Berkel (rivier);
• het museumspoor;
• piramiden van de A35;
• zouthuisjes nabij de aansluiting op de A35 / Westerval.

Afbeelding 8: Kunstwerk 'Man met Varushelm'

Afbeelding 9: Museumspoor langs de Geukerdijk

Afbeelding 10: Piramiden van de A35

Afbeelding 11: Karakteristieke zouthuisjes langs de A35

3.3 Landschappelijke kenmerken huidige N18

Belangrijke kenmerken van de bestaande N18 zijn:

• de ligging op maaiveld met lokaal de uitzonderingen van de spoorkruising bij Lievelde en de passages van Groenlo en Haaksbergen;
• de tracering om de dorpskernen heen. Uitzondering vormen Eibergen, Haaksbergen en Usselo, waar de N18 het dorp doorsnijdt;
• het (nagenoeg) ontbreken van geluidwerende voorzieningen.

Voor de verschillende deelgebieden gelden afwijkende kenmerken:

• de discontinue aanwezigheid van de parallelverbinding die bovendien niet continu evenwijdig aan de N18 liggen en de wisselende berminrichtingen langs de N18 en parallelwegen die geen eenduidig beeld opleveren, met name tussen Varsseveld en Groenlo;
• het afwijkende beeld tussen Groenlo en Eibergen waar ondanks hetzelfde wegprofiel als tussen Eibergen en Enschede geen doorgaande laanbeplanting aanwezig is. Naast een enkel restant van bomenrijen, staan hier restanten van oude grove dennenopstanden in verbrede bermen tussen de N18 en aanliggende fietsvoorzieningen;
• het relatief eenduidige beeld tussen Eibergen en Enschede waar de N18 beplant is met oudere bomen, behalve wanneer de weg ligt aan verhoogd liggende essen;
• de aanwezigheid van bedrijventerreinen die de entree van de dorpskernen bepalen.

3.4 Functionele structuur huidige N18

In functioneel-ruimtelijk opzicht speelt de huidige N18 een belangrijke rol. Vrijwel alle grotere kernen in het gebied zijn door de huidige N18 met elkaar verbonden. Rondom de kernen vallen de steeds meer uitgroeiende bedrijventerreinen op. De entrees van de dorpen worden grotendeels bepaald door de bedrijven langs de N18.

Eibergen, Haaksbergen en het buurtschap Usselo zijn door de huidige N18 doorsneden.

Er is sprake van barrièrewerking en aantasting van de leefbaarheid. De huidige N18 gaat langs de dorpen Varsseveld, Lichtenvoorde en Groenlo. Varsseveld is vanaf de N18 nauwelijks waarneembeer. Ook van Lichtenvoorde merk je vanaf de weg niet veel, anders dan kleinschalige bedrijfslocaties. Groenlo is daarentegen duidelijk aanwezig door geluidweringen, een tuincentrum en het steeds groter wordende bedrijventerrein.

Verspreid, langs de gehele N18, ligt - meestal in kleine clusters - woonbebouwing, vaak gekoppeld aan agrarische bedrijven en in enkele gevallen gekoppeld aan een landgoed.

In het gebied speelt naast de landbouw de recreatie een belangrijke rol. Recreatieve routes voor wandelaar, fietsers en ruiters zijn aanwezig. In de omgeving is een aantal recreatieve voorzieningen. In Groenlo en Eibergen liggen verblijfsrecreatieve parken dicht bij het toekomstig tracé. In Hupsel heeft een horecagelegenheid nabij één van deze recreatieparken ook een functie voor het buurtschap. Paardenevenementen vinden plaats bij Boekelo en nabij Partycentrum De Radsteke te Heelweg. Kanoën is mogelijk op de Berkel. Ten noorden van Eibergen ligt een sportpark (de Bijenkamp).

4.1 Algemeen

Onderstaand zijn de belangrijkste bestaande (landschappelijke) opgaven genoemd die meegenomen zijn bij de inpassing van de nieuwe N18 en als zodanig al zijn verwoord in het Landschapsplan bij het onherroepelijke Tracébesluit van 20 augustus 2013.

Veilige hoofdinfrastructuur en een herkenbaar wegbeeld

De veiligheid op de bestaande N18 is onvoldoende, zowel voor verkeer op de weg, als voor verkeer dat deze route kruist. Zowel in de kernen als in het buitengebied bestaan gevaarlijke kruispunten en oversteken. Een goede landschappelijke inpassing van de N18 draagt bij aan de oriëntatie van de weggebruiker door een eenduidig, rustig, overzichtelijk en leesbaar wegbeeld, en daarmee aan de verkeersveiligheid.

Leefbare dorpen en buurtschappen

Infrastructuur is een bepalend onderdeel van de leefbaarheid van dorpen en buurtschappen. De ligging van de huidige N18 door dorpen en kernen heeft negatieve effecten op het leefmilieu en de veiligheid. Een goede inpassing van de N18 draagt bij aan de leefbaarheid door beperking (of voorkomen) van (milieu)hinder en barrièrewerking.

Herkenbare landmarks en landschapselementen

Een aantal landschapselementen heeft de potentie om als landmark te dienen. Dit betreffen bijvoorbeeld essen en beekdalen. Maar ook cultuurhistorische waarden en kenmerkende bebouwing kunnen dienen als landmark. Ten behoeve van de oriëntatie, de landschapsbeleving en de waardering van de omgeving dienen deze kenmerken bij de inpassing van de weg versterkt en/of herkenbaar te worden.

Herkenbare kernen

Entrees van de kernen aan de N18 en het contrast tussen dorp en ommeland kunnen versterkt worden. Een duidelijke overgang tussen het woonwerklandschap in de bebouwde kom en het agrarische of natuurlandschap daarbuiten draagt bij aan de karakterisering van de kernen en het ommeland en aan de verkeersveiligheid in de kern.

Een goede landschappelijke inpassing van de N18 draagt bij aan de herkenbaarheid van de kernen en verduidelijken van het onderscheid tussen kern en de omgeving.

Sturing van de stedelijke ontwikkeling

De groei van de dorpen in de omgeving van de N18 drukt een stempel op de omliggende landschappen. Met hoofdinfrastructuur kan vorm worden gegeven aan stedelijke ontwikkeling, waaronder die van nieuwe bedrijventerreinen.

Versterken van de ecologische hoofdstructuur

Het inrichten en het functioneren van de beken als (robuuste) ecologische verbindingszone is een opgave voor de komende periode, die gezamenlijk met de inpassing van de weg kan worden opgepakt.

Beleefbare cultuurhistorie

De N18 speelt een rol in de beleving van cultuurhistorische waarden, zoals de cultuurhistorische landschapstypologieën, de Circumvallatielinie en het museumspoor.

Visie

Deze opgaven, richtlijnen en visies, beleidskeuzes, uitgangspunten en vereisten (bijvoorbeeld mitigatie van effecten op natuur en inpassing van wateropvang) vormen samen de bouwstenen voor de nieuwe N18 als autoweg. Op basis daarvan is in het Tracébesluit de volgende visie ontwikkeld voor het ontwerp:

"Kleurrijk parelsnoer van de Achterhoek en Twente. De N18 is een weg voor en door de regio. Meanderend door de Achterhoek en Twente is de N18 een verbindend 'snoer' waaraan contrastrijke landschappen, historisch en modern, natuurlijk, agrarisch en stedelijk, zich als kleurrijke parels manifesteren".

Deze visie is de basis geweest voor het Landschapsplan dat bij het Tracébesluit hoort.

4.2 Omschrijving nieuwe ontwikkeling

De omschrijving van de nieuwe ontwikkeling start bij de gemeentegrens met Oost Gelre bij bedrijventerrein De Laarberg en eindigt bij de gemeentegrens met Haaksbergen, tevens de grens met de provincie Overijssel, ter hoogte van de Elsbeek. De beschreven nieuwe ontwikkeling is al vastgelegd in het onherroepelijk geworden Tracébesluit, en dan met name in het Landschapsplan, en wordt nu vertaald in een gemeentelijk bestemmingsplan. In dat opzicht is dus eigenlijk geen sprake van een nieuwe ontwikkeling omdat het Tracébesluit de uitvoering van het vernieuwde N18-tracé al toelaat.

Weg

Binnen de gemeentegrenzen is er sprake van een geheel nieuw tracé voor de N18. Er wordt voorzien in de aanleg van een tracé met twee rijbanen met elk één rijstrook. De N18 krijgt hier een maximaal toegestane snelheid van 100 km/uur. Dit gedeelte kent een ongelijkvloerse aansluiting op het onderliggend wegennet, bij Eibergen. Deze aansluiting heeft de vorm van een half klaverblad. Bij de gemeentegrens met Oost Gelre heeft de N18 een aansluiting ter hoogte van bedrijvenpark De Laarberg. Ten behoeve van deze aansluiting wordt een nieuwe verbindingsweg gerealiseerd. De toe- en afritten sluiten door middel van voorrangskruispunten op de verbindingsweg aan. De aansluiting bij Eibergen is ter hoogte van bedrijventerrein De Kiefte/ De Ballastput gesitueerd. Ook hier wordt ten behoeve van de aansluiting een nieuwe verbindingsweg gerealiseerd. De toe- en afritten sluiten door middel van voorrangskruispunten op de verbindingsweg aan.

Door middel van een kunstwerk gaat de N18 over de Berkel heen. Een aantal onderliggende wegen kruist de N18 door middel van viaducten over de N18 heen (de Lintveldseweg, N822 (Borculoseweg) en de N823 (Needseweg)). Langs de Berkel komt een onderdoorgang voor fietsers en bij de Kerkdijk (Hupsel) en de Oude Needseweg komen fietstunnels. Verder wordt een aantal parallelle verbindingen langs de N18 gerealiseerd voor het lokale en langzame verkeer

Als gevolg van de aanleg/ aanpassing van de N18 moeten bestaande wegen en fietspaden worden aangepast. Ook wordt er een ongelijkvloerse kruising en nieuwe (parallelle) verbindingen gerealiseerd en worden enkele overige maatregelen getroffen. Deze bijkomende voorzieningen en maatregelen dienen met name voor het lokale en langzame verkeer. Voorbeelden hiervan zijn aanpassingen aan de Lintveldseweg.

Te verwijderen opstallen

Voor de aanleg van het nieuwe tracé van de N18 moeten op 35 adressen gebouwen worden verwijderd. Het gaat om adressen aan onder andere de Groenloseweg, Hupselse Dwarsweg en de Needseweg. Dit betreffen hoofdzakelijk gebouwen die gesitueerd zijn onder het nieuwe tracé voor de N18 of in de zeer directe nabijheid daarvan liggen. Een deel van de bedoelde gebouwen is inmiddels gesloopt.

Landschap

Nieuw cultuurlandschap tussen de aansluitingen De Laarberg en Eibergen

De N18 ligt tussen de aansluiting Industrieterrein De Laarberg en Eibergen in het nieuwe en grootschalige cultuurlandschap. Er is vrij zicht op het omliggende landschap en enkele percelen bos die daarin liggen. Langs de fietsbaan en de huidige N18 is lokaal lineaire beplanting aanwezig. Voor de N18 is gekozen alleen grootschalige lineaire beplanting toe te passen en bospercelen die aangesneden worden te herstellen.

Aangesneden randen van het bosperceel tussen de Eimersweg en Kerkdijk worden hersteld. Langs de Kerkdijk komen bomen ten behoeve van een hopover voor vleermuizen. Ter hoogte van de Kerkdijk komt een fietstunnel. De tunnel heeft onder de grondwaterspiegel uiteen wijkende wanden. Daarboven is een breed grastalud ten behoeve van de lichtinval. Bij de 'bocht' aan de westzijde van de fietstunnel tussen de nieuwe en oude N18 is ruimte opgenomen om de sociale veiligheid te vergroten en om voor voetgangers een trap te realiseren.

Vanaf dit punt naar Eibergen buigt de N18 naar het westen af. Om weggebruikers visueel te begeleiden en ten behoeve van vleermuizen is de weg hier in de buitenbocht voorzien van een enkele bomenrij en aanvulling van het huidig bosbestand. Daar waar de N18, ter hoogte van de ballastput, bos aansnijdt, wordt de bosrand hersteld.

Omdat de bestaande N18 hier gekruist wordt (deze vervalt hier) wordt aan de westzijde voor de lokale ontsluiting van Hupsel voorzien in een parallelweg die ter hoogte van de es onbeplant is. Vanaf de fietsbaan tot de Hupselse Dwarsweg ligt een vrijliggend fietspad langs deze parallelweg. Deze parallelverbinding wordt in het landschap versterkt door het doorzetten van bestaande boomstructuren in de omgeving van de Kerkdijk.

Aan de oostzijde verbindt een parallelweg de bestaande N18 en de Kerkdijk, onder andere ten behoeve van de ontsluiting van het recreatiepark Het Eibernest. Ter hoogte van de Kerkdijk en de oostelijke parallelweg komen bomenrijen langs de N18, zodat dit landschappelijk aansluit op de inrichting van de bestaande N18. Tussen de bomenrij langs de parallelweg en de achtergelegen watergang is een onderhoudspad aanwezig. Het westelijke fietspad langs de bestaande N18 vanaf de Kerkdijk tot de ballastput wordt verbreed tot tweerichtingspad, waarmee de fietsroute van de oude trambaan aan de oostelijke zijde van de nieuwe N18 in stand wordt gehouden.

Vanaf de N18 is, in de bocht naar (of vanaf) de aansluiting van Eibergen vrij zicht op de hoger gelegen Hupselse es. Doordat deze es hoger gelegen is, is het mogelijk om zonder grote landschappelijk impact een fietsvoorziening vanaf de Hupselse Esweg direct op de aansluiting van Eibergen aan te sluiten. De es wordt benadrukt; tussen de N18 en de Hupselse es komen geen bomen of andere groenvoorzieningen, zodat zicht is vanaf de weg op deze es en het karakter van het landschap behouden blijft.

Aansluiting Eibergen; dwars in het landschap en met zicht op de es

De aansluiting van Eibergen ligt dwars op de bestaande landschappelijke structuur van het nieuwe cultuurlandschap. De huidige landschappelijke structuur is leidend geweest voor de inpassing van de aansluiting. Deze structuur, en niet de structuur van de weg is versterkt.

De landschappelijke structuren die door de aansluiting doorsneden worden, worden versterkt. Een doorsneden perceel wordt hiervoor met bos beplant om de bestaande landschappelijke structuur te versterken. Het zicht vanaf de weg op de Hupselse es blijft, ondanks de nieuwe beplanting, vrij. De aanwezige beek (Veenslatsgoot) wordt om reden van onderhoud om de aansluiting op de N18 heen geleid.

Afbeelding 12: Vogelvlucht aansluiting Eibergen

Lokaal verkeer en fietsverkeer dat nu gebruik maakt van de huidige N18 en de fietsbaan wordt via de aansluiting en de westelijke parallelweg, danwel via de oostelijke parallelweg naar Hupsel en de Kerkdijk geleid. Deze fietspaden worden niet begeleid door nadere landschappelijke maatregelen.

De aanwezige waterberging wordt gedeeltelijke gehandhaafd. De resterende ruimte vormt een afscherming tussen het bedrijventerrein en de aansluiting op de N18. Hier komt natte ruigte en een bossingel. De verbinding Wesselsdijk / Ballastweg wordt verlegd, door een sloot van de N18 gescheiden en begeleid door bossingels.

De entree naar Eibergen wordt begeleid door bomenrijen onderlangs het talud en tussen het fietspad en de aansluitingsweg. Het zicht op de aansluiting vanuit Eibergen wordt beperkt door enkele bossingels aan de zijde van Eibergen.

Bijzondere vormgeving van bedrijfsgebouwen kan de entreewaarde van dit knooppunt versterken. Voor de ontsluiting van de bedrijven, de kruising met de fietsbaan - over de oude trambaan - en de parallelweg naar Hupsel zuid is een rotonde opgenomen. Deze parallelweg wordt tussen de ballastput en de ontsluiting van Eibergen voorzien van een enkele bomenrij.

Groene radialen vanaf de Kiefteweg tot de Borculoseweg

Ten noorden van de aansluiting bij Eibergen zijn de landschappelijke radialen vanuit Eibergen kenmerkend. Vanaf de weg en vanuit de omgeving dienen deze beleefbaar te zijn/blijven. Vanuit de omgeving dient de doorsnijding van deze radialen door de N18 zo min mogelijk op te vallen.

De N18 bij Eibergen ligt in een grondwaterbeschermingsgebied. Wegwater mag niet infiltreren en wordt door middel van riolering afgevoerd. De N18 ligt nagenoeg op maaiveld is niet begeleid door beplanting. De landschappelijke structuur en de open ruimte tussen de radialen blijven hiermee behouden.

De N18 ligt op maaiveld en doorsneden radialen worden in de directe omgeving van de weg versterkt. Dit geldt ook voor de landschappelijke structuur van de kruisende wegen die bij aanleg van de N18 hun functie verliezen. Versterken gebeurt door middel van singels of in het geval van de kruisende wegen (Lintveldseweg en Borculoseweg) met tweezijdig bomenrijen onderaan het talud van de kruisende weg. De singel langs de Kiefteweg wordt hersteld en aangevuld ter plaatse van het te amoveren gedeelte van deze weg.

Bomenrijen langs de Lintveldseweg komen onderlangs het talud aan weerszijden en langs de buitenzijde van het fietspad. Vanwege de beplanting en ten behoeve van onderhoud wordt ten westen van de N18 aan één zijde van de Lintveldseweg een talud gerealiseerd. Deze bomen en het bosperceel bij de Olden Eibergsedijk dienen als hopover.

Het recreatiepark De Fontein wordt met een bomenrij langs de nieuwe ontsluiting van dit park afgeschermd. Ten westen van de weg komt een 'rustige' fietsverbinding op enige afstand van de N18 die het recreatiepark en de recreatieve functies in Eibergen (via de Lintveldseweg) verbindt.

Het LAW 'trekvogelpad' gaat via de Groeneweg, een karrenspoor en onderlangs het talud naar het kunstwerk van de Lintveldseweg. Op het kunstwerk komen aan weerszijde van de N18 trappen om wandelaars het kunstwerk op en af te leiden.

De kruising van de Stokkersweg met de Borculoseweg is nu al onveilig. Om te voorkomen dat deze kruising onveiliger wordt, wordt de Stokkersweg in oostelijke richting uitgebogen en met een snelheidverlagende bocht aangesloten. In de omgeving van de Borculoseweg worden bospercelen hersteld. De bomenrijen langs deze weg dienen als hopover. De Groeneweg wordt door middel van een verbinding parallel langs de N18 en de Borculoseweg op de Borculoseweg aangesloten.

De Berkel; herkenbare rivier in een breed dal

De Berkel is een duidelijk herkenbare en structurerende rivier in het Achterhoeks landschap. De N18 kruist deze rivier met een brug. Voor deze kruising is enerzijds de opgave om het rivierdal zo min mogelijk te verstoren. Anderzijds is de rivier een markante locatie die vanaf de N18 beleefbaar gemaakt moet worden.

Het grondwerk van de N18 in het beekdal is aan de zuidzijde smal om het visuele onderscheid met de beekzone te vergroten. Aan de noordzijde van de N18 is een flauw talud opgenomen. Een 'kademuurtje' aan weerszijden van de weg die doorloopt in de beeldvorming van de brug over de Berkel dient ter versterking van de leesbaarheid van het relatief gave beekdal.

Afbeelding 13: Vogevlucht 'Brug over de Berkel'

Aan de oostzijde van de Berkel worden de kenmerken van de omgeving (steilranden, essen en bolakkers) als landschappelijke thema benut. De es bij de Leugenmorsweg wordt als het ware doorgetrokken tot het rivierdal. De bolling bij het landhoofd is circa één meter boven de N18, waardoor vrij zicht is voor de weggebruiker. Tussen dit landhoofd en waterkering van de Berkel gaat een fietsverbinding onder de N18 door.

Omdat de Berkel is aangewezen als ecologische verbindingszone worden aanvullende maatregelen getroffen en is aan de noordzijde onder de brug een brede zone langs de Berkel beschikbaar als passage. De kademuurtjes en het noordelijk landhoofd bieden afscherming voor deze ecologische verbindingszone. Een kleinwildraster komt, om het zicht niet te belemmeren, onderaan het talud van de hoger gelegen N18. Ook bij de Rioolsgoot komt ten behoeve van het ecologische functioneren een ecoduiker, haaks op de N18.

De recreatieve belevingswaarde van deze locatie met de Berkel is hoog. De vistrap, het knooppunt van recreatieve routes, het (nog te plaatsen) markante kunstwerk van het waterschap, de aanwezige es en de ecologische verbindingszone maken deze locatie recreatief aantrekkelijk.

Essen bij de Leugemorsweg en het sportpark

Direct na het passeren van de Berkel snijdt de N18 de esrand bij de Leugemorsweg aan. Deze es is nu zeer herkenbaar en dient dit ook na realisatie van de N18 te blijven. De N18 snijdt in op de es, waardoor hoogteverschillen beleefbaar worden. Een singel langs de N18 aan de rand van de es maakt dit cultuurhistorisch element zichtbaar en dient als afscherming van de bebouwing aan de Leugemorsweg. Vanaf dit punt is vanaf de N18 vrij zicht op het landschap waarin diverse bolakkers zijn gelegen. De verlegde Leugemorsweg loopt, net als de huidige weg, tamelijk steil en onbeplant de es op.

De fietsbaan ter hoogte van de Needseweg wordt aangesloten op het fietspad aan de noordzijde van de Needseweg. De Needseweg zelf wordt met een bomenrij (tevens hopover) langs het fietspad ingepast. Aan de ander zijde is ten zuiden van de N18 vrij zicht op het grootschalig landschap.

Tussen de fietsbaan en het sportpark komt ten oosten van de N18 een fietspad. Hiermee worden fietsoversteken van de Needseweg via de Rietmolenseweg voorkomen. Dit nieuwe pad ligt parallel aan de N18 en wordt door middel van een sloot fysiek gescheiden van deze weg. Aansluitend op het natuurschoonwet-gebied aan de westzijde van de N18 wordt natte ruigte met een poel gerealiseerd. De aanwezige poelen worden losgekoppeld van het watersysteem van de weg.

De fietstunnel tussen het sportpark en Neede komt iets noordelijker dan de bestaande Oude Needseweg, zodat aangelegen natuurwaarden zoveel mogelijk worden gespaard en de tunnel zo kort mogelijk en beter te doorzien is (sociale veiligheid). De tunnel heeft onder de grondwaterspiegel iets uiteen wijkende wanden. Daarboven is een breed grastalud ten behoeve van de lichtinval en sociale veiligheid.

Tussen de N18 en het sportpark komt bos (tot 30 meter breed) als afscherming. De es ten westen van het sportpark wordt door de N18 ingesneden. De zijberm van de N18 loopt ter plaatse van de insnijding ten behoeve van de beleving van de es steil op.

5.1 Milieu

In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op de milieuaspecten bodemkwaliteit, geluid, luchtkwaliteit en externe veiligheid.

5.2 Water

Op grond van artikel 3.1.6 van het Bro wordt in een bestemmingsplan een beschrijving opgenomen van de wijze waarop in het plan rekening is gehouden met de waterhuishouding.

In dit kader is tijdens de Tracéwetprocedure al een watertoetsprocedure doorlopen dat resulteerde in een Plan Waterhuishouding TB N18. De watertoets betreft het vroegtijdig informeren en adviseren over en het afwegen en uiteindelijk beoordelen van waterhuishoudkundige aspecten in ruimtelijke plannen en besluiten. Dit heeft tot doel te waarborgen dat de waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op een evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen.

In het Plan Waterhuishouding TB N18 is geconcludeerd dat het ontwerp grotendeels grondwaterneutraal (NBW) is en een stap vooruit maakt ten aanzien van de trits 'vasthouden-bergen-afvoeren' (WB21). Er is geen verslechtering voor natte natuur, grond-, oppervlaktekwaliteit (KRW, EHS, EVZ). Daarnaast is de eerste aanzet gedaan voor het realiseren van de beleidsopgaven voor natte natuur (migratie en natuurvriendelijke oevers). Bescherming van het grondwater (drinkwaterwinning) is in het grondwaterbeschermingsgebied gewaarborgd. Door de aanleg van de nieuwe N18 door het grondwaterbeschermingsgebied, dienen compenserende maatregelen getroffen te worden. Deze liggen buiten het plangebied van het Tracébesluit en van dit bestemmingsplan maar worden meegenomen bij de lopende bestemmingsplanprocedure voor het overige Berkellandse buitengebied.

Geconcludeerd is dan ook dat het ruimtelijk ontwerp van de N18 voldoet aan de vigerende wet- en regelgeving voor water en er voldoende ruimte is gereserveerd om te komen tot een inrichting die past binnen de normen vanuit het huidige beleid.

5.3 Natuur

Dit bestemmingsplan is een uitvloeisel van het Tracébesluit N18 Varsseveld - Enschede. Aan het begin van dit hoofdstuk is aangegeven dat kort de belangrijkste punten van de diverse omgevingsaspecten worden beschreven zoals die voortvloeien uit dit Tracébesluit. Om die reden is in deze paragraaf geen rekening gehouden met het wettelijk kader ten aanzien van gebieds- en soortenbescherming zoals dit sinds 1 januari 2017 is vastgelegd in de Wet natuurbescherming.

5.4 Archeologie

Wettelijk kader

In 1992 hebben de Europese Ministers van cultuur het Verdrag van Malta (Valletta) ondertekend. Het verdrag heeft tot doel het archeologisch erfgoed te beschermen als bron van het Europees gemeenschappelijk geheugen en als middel voor geschiedkundige en wetenschappelijke studie. Grondgedachte is dat er wordt gestreefd naar het behoud van archeologische waarden in situ. Als behoud niet mogelijk is, moet ervoor worden gezorgd dat het bodemarchief (de informatie die in de bodem zit), niet verloren gaat. Dit houdt een onderzoeksverplichting in, die kan leiden tot een volledige, wetenschappelijke opgraving van de aanwezige resten.

De Wet op de Archeologische Monumentenzorg, die op 1 september 2007 in werking is getreden, is de Nederlandse uitwerking van het Verdrag van Malta. De Wet op de Archeologische Monumentenzorg 2007 heeft geleid tot de wijziging van onder meer Monumentenwet 1988.

Onderzoek

Ter plaatse van het tracé van de toekomstige N18 is eerst archeologisch vooronderzoek uitgevoerd, bestaande uit een bureauonderzoek dat gevolgd is door een inventariserend veldonderzoek door middel van boringen (karterende fase). Naar aanleiding van de resultaten van het booronderzoek is voor in totaal 29 locaties (18 vindplaatsen en 11 erven) een archeologisch vervolgonderzoek geadviseerd in de vorm van een proefsleuven of een waarderend booronderzoek (of beide).

Vervolgens heeft er een waarderend booronderzoek plaatsgevonden, een proefsleuvenonderzoek, een karterend onderzoek en zones waar archeologische begeleiding dient plaats te vinden zijn in beeld gebracht.

Het waarderend booronderzoek heeft plaatsgevonden voor vier mogelijke steentijdvindplaatsen (vindplaatsen 2, 7, 11 en 17). Uit het booronderzoek is gebleken dat de bodemopbouw binnen de onderzochte zones grotendeels verstoord is en weinig kans bestaat op de aanwezigheid van een intacte steentijdvindplaats. Derhalve is geadviseerd deze locaties vrij te geven voor wat betreft archeologisch vervolgonderzoek, met uitzondering van vindplaats 11 waar eveneens een proefsleuvenonderzoek diende te worden uitgevoerd.

Door een tussentijdse aanpassing van het tracé (OTB naar TB) zijn twee archeologische vindplaatsen komen te vervallen (vindplaats 3 en 12).

In totaal zijn 16 locaties (5 erven en 12 vindplaatsen) door middel van proefsleuven onderzocht. Hierbij zijn tien archeologische vindplaatsen aangetroffen. Op basis hiervan is bepaald dat deze locaties behoudens waardig zijn. Er is dan ook behoud in situ geadviseerd. Indien dit niet mogelijk is, dient te worden overgegaan tot een archeologische opgraving. Het betreffen vindplaats 1, vindplaats 4 / erf 7, vindplaatsen 5, 6. 9, 10, 13-II en 14 en erf 8 en 11 (alleen het deel rondom werkput 5).

De overige zes locaties zijn vrij gegeven. Het betreffen vindplaats 8, 11, 15 en 18 en erf 9 en 10.

Naar aanleiding van ontwerpwijzigingen in het TB is binnen vier locaties een karterend booronderzoek uitgevoerd. Er is geconcludeerd dat binnen twee locaties geen archeologische resten zijn aangetroffen. Voor één locatie (parallelweg te Harreveld) is geadviseerd een waarderend veldonderzoek uit te laten voeren. Voor de andere locatie (bij Groenlo) is geadviseerd de graafwerkzaamheden ter plaatse archeologisch te laten begeleiden.

Archeologische begeleiding

Voor een aantal zones geldt dat er weliswaar geen directe aanwijzingen zijn voor een archeologische vindplaats, maar de aanwezigheid van een archeologische vindplaats niet kan worden uitgesloten. Hier zal tijdens de uitvoering archeologische begeleiding moeten plaatsvinden. In totaal gaat het om 23 zones.

Maatregelen – vervolgonderzoek

Een aantal vindplaatsen zijn vrijgegeven voor wat betreft archeologisch vervolgonderzoek. Daarnaast moet een aantal locaties nader worden onderzocht. Het gaat hierbij om drie typen onderzoeken: waarderend booronderzoek, opgraving (beide vóór uitvoeringsfase) en archeologische begeleiding (tijdens uitvoeringsfase). Ten aanzien van de archeologische begeleiding is geadviseerd om de wijze waarop dit wordt vormgegeven nog nader te specificeren (actieve/ passieve begeleiding). Een ander advies is om op de vier afgeschreven steentijdvindplaatsen een check te doen op het moment dat daar gegraven wordt, bedoeld als evaluatie van het vooronderzoek. Ten slotte dient nog vooronderzoek plaats te vinden waar betredingstoestemming ontbrak.

In februari 2015 is inventariserend veldonderzoek gedaan naar vindplaats 13-I (gelegen ten zuiden van de Ruiterweg, een zijweg van de huidige N18, ten noordoosten van de kern van Groenlo in de gemeente Berkelland) en 16 (gelegen circa 400 meter ten zuiden van vindplaats 13-I in een akker langs de N18 in de gemeente Oost Gelre. In het onderzoek wordt vindplaats 13-I overigens ten onrechte gesitueerd in de gemeente Oost Gelre. Het inventariserend veldonderzoek is als separate bijlage bij de toelichting gevoegd.

Vindplaats 13-I kan als behoudenswaardig worden aangemerkt. In eerste instantie wordt behoud in situ geadviseerd. Op de onderzoekslocatie van vindplaats 16 zijn geen behoudenswaardige archeologische vindplaatsen aangetroffen. Deze locatie is vrij gegeven.

Hiermee zijn alle locaties in het kader van de Tracéwetprocedure al onderzocht zodat voor het nu voorliggende bestemmingsplan geen nader archeologisch onderzoek hoeft te worden verricht.

Conclusie

Op grond van het bovenstaande mag de conclusie worden getrokken dat de aanleg van de N18 niet leidt tot grootschalige verstoringen van het bodemarchief.

6.1 Algemeen

Type bestemmingsplan

De Wro en het Bro maken het mogelijk een bestemmingsplan op verschillende manieren vorm te geven. Grofweg kan gekozen worden uit de volgende planvormen:

• a. een traditioneel gedetailleerd bestemmingsplan. Een dergelijk plan legt het beoogde gebruik van gronden en opstallen en de bebouwingsmogelijkheden van de in het plan opgenomen gronden gedetailleerd vast. De methodiek wordt wel ingezet om bestaande situaties te conserveren, maar wordt ook gebruikt om beoogde nieuwe ontwikkelingen nauwgezet te sturen;
• b. een globaal bestemmingsplan dat nader moet worden uitgewerkt. In een dergelijk bestemmingsplan worden een of meerdere bestemmingen opgenomen, die later moeten worden uitgewerkt. Wordt veelal toegepast in gevallen waar de ontwikkeling van een gebied op hoofdlijnen bekend is, maar waar de concrete invulling nog moet volgen;
• c. Een globaal eindplan. In deze planvorm wordt het ruimtelijk en functioneel streefbeeld in globale zin vastgelegd;
• d. Een mix van bovenstaande planvormen afhankelijk van de specifieke problemen.

Naast dit onderscheid, dat is gebaseerd op de techniek van bestemmen, wordt verschil gemaakt tussen ontwikkelingsgerichte en beheergerichte bestemmingsplannen. Bij de keuze voor een bepaalde systematiek van bestemmingsregeling speelt een rol wat met het plan wordt beoogd: beheren of ontwikkelen. Daarnaast speelt een rol of er in een gebied sprake is van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

In het bestemmingsplan "Berkelland, tracébesluit N18 2015" is gekozen voor een gedetailleerd (beheergericht) bestemmingsplan, aangezien dit bestemmingsplan is opgesteld om het Tracébesluit in te passen.

Wijze van bestemmen

Het uitgangspunt van een bestemmingsplan is om een passende bestemming toe te kennen aan de gronden in het plangebied. De bestemming bepaalt welke gebruiksdoelen of functies op grond van een goede ruimtelijke ordening zijn toegestaan.

Bij de keuze voor een bepaalde bestemming is de (gewenste) hoofdfunctie doorslaggevend. Als het ruimtelijk relevant is of als een bepaalde functie de omgeving beïnvloedt of daar eisen aan stelt, wordt gekozen voor een specifieke bestemming met eigen regels bouwen en gebruik.

Het is mogelijk om binnen de hoofdgroepen bestemmingen specifieker te maken door bijvoorbeeld ondergeschikte functies in de bestemmingsomschrijving op te nemen. Voor bijzondere ondergeschikte functies, die niet onder de algemene bestemmingsomschrijving vallen en niet conflicteren met de bestemming, wordt gekozen voor een afzonderlijke functieaanduiding.

In paragraaf 6.3 van deze plantoelichting wordt nader inhoudelijk ingegaan op de wijze van bestemmen waarvoor in het bestemmingsplan "Berkelland, tracébesluit N18 2015" is gekozen.

6.2 Indeling planregels

Het juridisch bindend gedeelte van het bestemmingsplan bestaat uit de regels en de bijbehorende verbeelding waarop de diverse bestemmingen zijn aangegeven. De regels en de verbeelding dienen in samenhang te worden bekeken.

De regels zijn onderverdeeld in vier hoofdstukken:

• a. Hoofdstuk 1 Inleidende regels;
• b. Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels;
• c. Hoofdstuk 3 Algemene regels;
• d. Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels.

Hoofdstuk 1 Inleidende regels

Dit hoofdstuk bevat inleidende regels. Deze regels gelden voor het gehele plangebied van het bestemmingsplan “Berkelland, tracébesluit N18 2015 ”. In Artikel 1 ('Begrippen') zijn definities van de in de regels gebruikte begrippen opgenomen. Hiermee wordt een eenduidige interpretatie van de begrippen vastgelegd. Artikel 2 ('Wijze van meten') geeft bepalingen hoe onder meer de hoogtes van gebouwen en de inhoud van gebouwen gemeten moeten worden en hoe bepaalde eisen betreffende de maatvoering begrepen moeten worden.

Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels

Hoofdstuk 2 geeft een omschrijving - de juridische vertaling - van de verschillende in het plangebied voorkomende en op de verbeelding opgenomen bestemmingen. Bij de indeling van de bestemmingsregels wordt conform de Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP) 2012 een vaste volgorde aangehouden. De regels van een bestemming worden als volgt opgebouwd en benoemd:

• a. bestemmingsomschrijving (omschrijving van de toegestane functies en gebruiksdoelen);
• b. bouwregels (regels waaraan de bebouwing dient te voldoen);
• c. nadere eisen (regels op grond waarvan nadere eisen aan bouwwerken en de situering daarvan kunnen worden gesteld);
• d. afwijken van de bouwregels (regels op grond waarvan in concrete situaties onder bepaalde voorwaarden kan worden afgeweken van de bouwregels);
• e. specifieke gebruiksregels (regels die aangeven welk specifiek gebruik verboden is);
• f. afwijken van de gebruiksregels (regels op grond waarvan in concrete situaties onder bepaalde voorwaarden kan worden afgeweken van de gebruiksregels);
• g. omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden (regels waarbij wordt geregeld wanneer en onder welke omstandigheden een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden noodzakelijk is);
• h. omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk (regels waarbij wordt geregeld wanneer en onder welke omstandigheden er een omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk noodzakelijk is);
• i. wijzigingsbevoegdheid (regels die aangeven in welke gevallen en onder welke voorwaarden onderdelen van het plan gewijzigd kunnen worden).

Hoofdstuk 3 Algemene regels

Hoofdstuk 3 bevat de algemene regels, bestaande uit de anti-dubbeltelregel, de algemene bouwregels, algemene gebruiksregels, algemene aanduidingsregels, algemene afwijkingsregels, algemene wijzigingsregels, algemene procedureregels en overige regels.

Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels

In hoofdstuk 4 zijn regels opgenomen met betrekking tot het overgangsrecht voor bouwwerken en gebruik van gronden. Deze artikelen bevatten regels die als doel hebben de rechtstoestand tijdens de overgang naar een nieuw bestemmingsplan vast te leggen. De "Slotregel" geeft de naam van het bestemmingsplan aan.

6.3 Beschrijving van het plan

6.4 Handhaving

Bestemmingsplannen zijn bindend voor iedereen: burgers, ondernemers en de overheid zelf. Het is een juridisch kader voor burgers en ondernemers waaruit kan worden afgeleid wat de eigen bouw- en gebruiksmogelijkheden zijn, maar ook wat de planologische mogelijkheden in juridische zin zijn op percelen in de directe omgeving. Aan de andere kant kan de gemeentelijke overheid naleving van bestemmingsplannen afdwingen als er sprake is van gebruik en/of bebouwing die niet in het bestemmingsplan passen.