Structuurvisie Berkelland 2025

4.1 Algemeen

De Structuurvisie heeft voor het buitengebied als doel om de kwaliteit van het landelijke gebied te beschermen en te verbeteren, rekening houdend met de veranderende functie. Verdere verbetering van de kwaliteit leidt tot duurzame landbouw, versterkte natuur, verbetering van recreatieve mogelijkheden, verlaging van de milieubelasting, verbetering van de infrastructuur, het woon- en werkklimaat en de economische structuur.

De basis voor de visie op het buitengebied in de Structuurvisie is de Ruimtelijke Visie Buitengebied Berkelland (RVB) uit 2007. Onderdeel van de RVB zijn de 11 Marke-werkboeken. Deze verwijzen naar de 11 bijzondere landschapsensembles in de gemeente Berkelland. De RVB, de Marke-werkboeken en het uitvoeringsprogramma vormen samen het LandschapsOntwikkelingsPlan van Berkelland. In deze Structuurvisie is de RVB op onderdelen aangevuld en geactualiseerd. Het gaat hier om actueel provinciaal beleid voor water en EHS. Daarnaast is de Notitie van Uitgangspunten Bestemmingsplan Buitengebied (NVU) verwerkt in deze Structuurvisie. De Uitgangspuntennotie Buitengebied vindt op termijn zijn uitwerking in het Bestemmingsplan Buitengebied. Bij vaststelling van de Structuurvisie komt de RVB te vervallen. De LOP/Markewerkboeken blijven van kracht en geven per gebied een uitwerking.

Het buitengebied wordt bepaald door 11 dorpsmarken en door de Berkel, zoals weergegeven in figuur 4.1. Vanuit Duitsland loopt de Berkel eerst over het Oost-Nederlands Plateau. Net voorbij Eibergen loopt zij het lager gelegen centraal Achterhoekse gebied in met brede beekdalvlaktes en hogere ruggen. Midden in dit vroeger zeer natte gebied omarmt de Berkel het oude stadje Borculo. Weer verder naar het westen stroomt de Berkel richting het iets hoger gelegen de Graafschap.

Het landschap van de gemeente is ingedeeld in 11 dorpsmarken en een boermarke als eigentijdse landschapsensembles. De Berkel loopt als een blauwe ader van oost naar west door het buitengebied en raakt ook direct de kernen Eibergen en Borculo. De Berkel is de verbindende schakel tussen de verschillende gebieden, maar tevens een belangrijk landschapselement. In Berkelland ligt een reeks historische dorpen en buurtschappen, ieder met een eigen identiteit, historie en landschappelijke karakteristiek van dorp en omliggend buitengebied. Bij een aantal van die dorpen zijn hierin nog de oude dorpsmarken te herkennen. In die marken was er een functionele samenhang tussen het dorp, de akkers op de essen, de weides in beekdalvlaktes en heidevelden. In het zuiden ligt nog een speciaal landschapsensemble. Dat wordt gevormd door een grote moderne ontginning van het grote moerassige broekgebied in het lage midden van de Achterhoek.

De ontwikkelingsvisie voor het buitengebied van Berkelland heeft als kern 'steureg vedan' verder bouwen aan een levend platteland door:

• 1. De belangrijke landschappelijke overgangen langs de Berkel als parels op te poetsen;
• 2. De identiteit te versterken van de elf moderne dorpsmarken en een boermarke, ieder met eigen karakteristiek uiterlijk;
• 3. Te bouwen aan een netwerk van natuurlijke grenzen tussen de marken en daaraan de doorgaande recreatieve paden te koppelen;
• 4. Daarbij in te spelen op de hedendaagse functiezonering en stuwende krachten. Die zijn voor iedere marke anders.

Afbeelding 4.2 laat de uitgewerkte visiekaart van de Ruimtelijke Visie Buitengebied Berkelland zien.

Afbeelding 4.2 Ruimtelijke visie Buitengebied Berkelland